Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Odczuwasz ból i pieczenie przy oddawaniu moczu, a do tego musisz korzystać z toalety częściej niż zwykle? To może być zapalenie pęcherza. Z takimi dolegliwościami nie da się normalnie funkcjonować. W poniższym artykule omawiamy przyczyny i objawy choroby, a także wyjaśniamy, co na zapalenie pęcherza zadziała najlepiej.
Zapalenie dróg moczowych i pęcherza moczowego – przyczyny
Układ moczowy składa się z nerek, moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej. U zdrowych osób w cewce mogą znajdować się bakterie i jest to zwykle normalna sytuacja niedająca dolegliwości chorobowych. W wyższych partiach dróg moczowych nie powinno już być żadnych drobnoustrojów. Granicę stanowi zwieracz pęcherza lokalizujący się w jego dolnej części. Oznacza to, że pęcherz, moczowody i nerki fizjologicznie (w zdrowiu) są jałowe. Wniknięcie patogenów będzie oznaczać infekcję – zakażenie układu moczowego.
Najczęściej „choruje” pęcherz moczowy, a przyczyną zapalenia, w przeważającej większości przypadków, są bakterie. Skąd właściwie się tam biorą? Odpowiedź jest prosta – z kału. Cewka moczowa lokalizuje się bardzo blisko odbytu, zwłaszcza u kobiet. Nie trudno więc o przypadkowe dostanie się do niej bakterii kałowej (pałeczki okrężnicy – Escherichia Coli), skąd wędruje w górę do pęcherza. Ten patogen odpowiada za prawie 90% zakażeń pęcherza. Oprócz anatomicznej bliskości ujść układu pokarmowego i moczowego kobiety mają jeszcze jedną cechę predysponującą je do częstszych niż u mężczyzn infekcji pęcherza – krótką cewkę moczową. To dodatkowo ułatwia bakteriom wnikanie do coraz wyższych partii dróg moczowych. Kolejne udowodnione źródła przeniesienia zakażenia to aktywność seksualna oraz stosowanie w celu antykoncepcji środków plemnikobójczych, zwłaszcza w połączeniu z krążkiem pochwowym lub kapturkiem naszyjkowym.
Jak rozpoznać zapalenie pęcherza moczowego?
Zapalenie pęcherza moczowego zazwyczaj objawia się w postaci:
- pieczenia przy oddawaniu moczu;
- bólu przy oddawaniu moczu;
- bolesnego i nagłego parcia na mocz;
- niewystępującego wcześniej nietrzymania moczu;
- częstego (częściej niż 7 razy w ciągu doby) oddawania małych ilości moczu;
- pobolewania w dole brzucha;
- czasami ogólnego złego samopoczucia;
- krwi w moczu – u około 40% chorych. Nie zawsze oznacza to, że mocz będzie czerwony. Ciemnobrunatne zabarwienie też świadczy o krwawieniu ze zmienionych zapalnie ścian pęcherza.
Mimo że to infekcja bakteryjna, gorączka ani nawet stan podgorączkowy zwykle nie występują. Jeśli pojawi się gorączka, trzeba mieć się na baczności, bo być może doszło już do zapalenia nerek. Będzie to dodatkowo sugerować ból w okolicy lędźwiowej pleców, po jednej lub po obu stronach oraz nudności i wymioty.
Wyżej wymienione dolegliwości dyzuryczne, nasuwające podejrzenie zakażenia w układzie moczowym, wymagają konsultacji u lekarza pierwszego kontaktu. Specjalista zleci badanie ogólne moczu, w którym wykazane zostaną bakterie, podwyższony poziom białych krwinek (świadczą o zapaleniu) i ewentualnie obecność czerwonych krwinek w osadzie moczu (gdy jest krwawienie). Co ciekawe, posiew moczu czy USG nerek wcale nie są potrzebne na początkowym etapie. O ile nie ma przesłanek sugerujących możliwość zakażenia inną, mniej spotykaną bakterią (np. przewlekłe noszenie cewnika w pęcherzu, źle kontrolowana cukrzyca, ciąża), zakłada się obecność „standardowej” bakterii Escherichia Coli. Dodatkowe badania wykonuje się, gdy objawy nie ustępują w trakcie leczenia lub nawracają w ciągu 1-4 tyg.
Sposoby na zapalenie dróg moczowych i pęcherza moczowego
Zapalenie pęcherza zwykle wymaga leczenia przeciwbakteryjnego. Niektóre tego typu preparaty są dostępne, jako „leki odkażające drogi moczowe”, bez recepty. Mimo wszystko lepiej jednak, jeśli lekarz ma nad taką terapią nadzór. Z tym „pospolitym” schorzeniem nie ma potrzeby czekać w kolejce do urologa. Wystarczająca będzie wizyta w lokalnej przychodni, najczęściej dostępna tego samego albo następnego dnia. Być może Twój przypadek wymaga leku na receptę albo dodatkowych badań. Poza tym nie każda obecność bakterii w badaniu ogólnym moczu oznacza konieczność wdrożenia jakiegokolwiek leczenia. To stanowi kolejny argument do skonsultowania się z lekarzem, bo przecież nie ma sensu bez potrzeby zażywać leków.
Oprócz ewentualnego leczenia przeciwbakteryjnego, w domowym zaciszu należy pamiętać o regularnym spożywaniu wody. Pozwoli to na mechanicznie wypłukiwanie drobnoustrojów wraz ze strumieniem moczu. Można dodatkowo wypróbować ziołowe preparaty. Mieszanka skrzypu, liści brzozy, korzenia podróżnika i liści borówki brusznicy zwiększa diurezę, a więc daje efekt podobny do picia dużej ilości płynów. Dzięki temu wykazuje pomocnicze działanie w łagodnych zaburzeniach układu moczowego oraz w łagodzeniu dolegliwości dróg moczowych (np. uczucia pieczenia przy oddawaniu moczu).
Autor: Lekarz Irena M. Wojtowicz
Bibliografia
Drabczyk R., Zapalenie pęcherza i inne zakażenia układu moczowego – objawy, przyczyny, leki i leczenie, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 31.03.2022.
Duława J., Drabczyk R., Niepowikłane zapalenie pęcherza moczowego, Medycyna Praktyczna dla Lekarzy 10.08.2022.
Nieszporek T., Objawy dyzuryczne, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 29.11.2012.
