Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Każdego bez wyjątku wyprowadzi z równowagi konieczność chodzenia do toalety kilkanaście razy w ciągu dnia, a jeszcze gorzej w trakcie nocy. Ciężko skupić się na nauce lub pracy, gdy ciągle czujemy potrzebę oddania moczu. Jakie są przyczyny częstomoczu? Co zrobić, gdy zaobserwujemy u siebie taką uciążliwą dolegliwość? Odpowiadamy.
Co to jest częstomocz?
Ciało każdego z nas jest nieco inaczej zbudowane. Różnimy się kolorem oczu, włosów, kształtem i ułożeniem zębów, czy wyglądem płytek paznokciowych. To cechy zewnętrzne odróżniające nas od siebie, więc nikogo nie dziwi, że są odmienne. Poniekąd, choć nie aż tak bardzo, różnimy się także wewnątrz. Przykładem może być pęcherz moczowy, którego prawidłowa pojemność waha się w przedziale od 350 do 400 mililitrów. Osoby z mniejszą pojemnością będą oddawać mocz częściej, bo po prostu mniej zmieści się go w pęcherzu.
O częstomoczu, czyli zbyt częstym oddawaniu moczu, będziemy mówić wówczas, gdy ilość mikcji przekroczy typową dla danej osoby. Gdyby jednak zrobić ankietę, ile standardowo razy chodzimy do toalety, większość z nas nie potrafiłaby podać konkretnej wartości. Aby zatem ułatwić wykrywanie problemu, oszacowano, że oddawanie moczu częściej niż 8 razy w ciągu doby powinno wzbudzić nasz niepokój i skłonić nas do konsultacji z lekarzem. Tak samo powinniśmy zrobić, gdy odniesiemy wrażenie, że nienaturalnie często odwiedzamy toaletę. Częstomocz to objaw, dolegliwość, a nie choroba sama w sobie. Trzeba więc, przy pomocy specjalisty, znaleźć jego przyczynę.
Dla wywiadu lekarskiego bardzo istotne będzie, czy częstemu oddawaniu moczu towarzyszą również inne niepokojące symptomy takie jak: uczucie bólu w podbrzuszu po napełnieniu pęcherza, nagłe parcie na pęcherz powodujące konieczność natychmiastowego opróżnienia pęcherza, ból podczas oddawania moczu, nietrzymanie moczu albo widoczna w nim krew. Częstomocz częściej występuje „w towarzystwie” innych dolegliwości niż jako objaw izolowany, co dodatkowo sugeruje chorobowe pochodzenie.
Przyczyny częstego oddawania moczu
Przyczyn zbyt częstego oddawanie moczu u mężczyzn i u kobiet może być wiele. Często powody częstomoczu są zupełnie błahe – jak np. wypijanie zwiększonej ilości płynów, przyjmowanie leków zwiększających diurezę (ilość moczu), czy ciąża, podczas której macica uciska na pęcherz. Jeśli mamy w zwyczaju pić dużo płynów, nie zmieniajmy tego, to zdrowy nawyk. Ale musimy pogodzić się z tym, że częściej będziemy musieli korzystać z toalety.
Jeśli częstemu oddawaniu moczu towarzyszą symptomy wymienione w poprzednim rozdziale, przyczyną może być infekcja w układzie moczowym – dokładnie w pęcherzu. W takiej sytuacji pęcherz staje się nadreaktywny, kurczy się z większą częstotliwością i zmusza do bolesnego, częstego oddawania moczu w małych ilościach. Zakażenie w zdecydowanej przewadze przypadków wywołane jest bakterią i przeważnie dotyczy kobiet, które mogą zmagać się z tym problemem wielokrotnie.
Innym, znacznie poważniejszym, powodem częstomoczu bywa niewydolność nerek. W takiej sytuacji nerki nie są w stanie prawidłowo zagęszczać moczu. Staje się rozrzedzony, czyli jest go więcej (wielomocz), co wymaga częstszego niż zwykle usuwania z organizmu. Kolejne powody to kamica moczowa, przerost gruczołu krokowego (prostaty) u mężczyzn albo coraz „popularniejsza” w dzisiejszych czasach cukrzyca. Niekiedy przyczyna tkwi w odległym miejscu, w mózgu, a dokładniej w jego części nazywanej podwzgórzem, które wytwarza mniej hormonu zatrzymującego wodę w organizmie – wazopresyny.
Wiele osób niepokoi się częstym oddawaniem moczu w nocy – przez kobietę czy przez mężczyznę, tak naprawdę nie ma znaczenia. U obu płci taki problem nazwiemy nykturią. Prawidłowo w ciągu nocy ilość wytwarzanego moczu ulega zmniejszeniu. Jeśli tak się nie dzieje i trzeba iść do toalety co najmniej 1-2 razy w ciągu nocy lub częściej niż zwykle, to jest to zaburzenie. Przyczyny są takie same jak w przypadku dziennego częstomoczu, a dodatkowo powinniśmy wykluczyć niewydolność serca.
Częstomocz – jak sobie z nim radzić?
Na początek należy zwrócić uwagę na ilość spożywanych płynów w ciągu całego dnia i w porze wieczornej. Jeśli objętość jest większa niż standardowo, to najpewniej mamy rozwiązanie zagadki. Nie dziwmy się też, że chodzimy do toalety kilka razy w ciągu nocy, jeśli do kolacji wypijemy moczopędne piwo, kawę, czy litr wody.
Gdy nie zanotowaliśmy zmian w codziennej rutynie, a mimo to częściej oddajemy mocz, trzeba skonsultować się z lekarzem. Najprawdopodobniej będzie konieczne wykonanie przynajmniej badania ogólnego moczu, a gdy specjalista uzna to za zasadne (w zależności od wywiadu i badania) być może także USG dróg moczowych, ECHO serca, czy badanie poziomu glukozy. Na zakażenie pęcherza zalecone zostanie leczenie przeciwbakteryjne. Wspomagająco przy dolegliwościach (pieczenie podczas oddawania moczu lub częste oddawanie moczu) dróg moczowych można również przyjmować ziołowe preparaty. Niektóre zioła, takie jak na przykład ziele skrzypu, liść brzozy, liść pokrzywy, korzeń podróżnika, rdest ptasi, czy liść borówki brusznicy, zwiększają diurezę, aby przepłukać drogi moczowe z drobnoustrojów.
Autor: Lekarz Irena M. Wojtowicz
Bibliografia
Drabczyk R., Nykturia, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 29.03.2017.
Michalak Ż., Jakie zioła są moczopędne?, Zielnik, żywność i medycyna alternatywna, 16.10.2019, https://www.izielnik.pl/blog/jakie-ziola-sa-moczopedne (dostęp online 21.10.2022).
Olchowik M., Frontczak M., Częste oddawanie moczu – co je powoduje?, https://yourkaya.pl/blogs/you-know/czeste-oddawanie-moczu (dostęp online 21.10.2022).
