Skuteczne sposoby na zaparcia | Mieszanki Apteczne

Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.

Czy brak stolca codziennie to już objaw zaburzenia pracy jelit? Kiedy możemy mówić o zaparciach, skąd się biorą i co na nie zadziała najskuteczniej? Wyjaśniamy.

Zaparcia – czym są

Zaparcia, potocznie określane zatwardzeniem, stanowią zaburzenie pracy układu pokarmowego. Polegają na zbyt rzadkim wypróżnianiu, odbywającym się dwa razy w tygodniu lub rzadziej. Drugą definicją jest oddawanie stolców z normalną częstotliwością, ale o dużym stopniu twardości. Stolec jest wydłużony i wyraźnie grudkowany albo składa się z licznych, oddzielnych grudek. W takich przypadkach wypróżnianiu zwykle towarzyszy duży wysiłek, a nawet pojawią się bolesne zaparcia. Aby ułatwić ocenę wyglądu kału, stworzono nawet specjalną skalę, tzw. Bristolską Skalę Uformowania Stolca. W razie wątpliwości w stwierdzeniu, czy to już zaparcia, można bez problemu znaleźć ją w internecie.

Pokarm zalegający w jelicie często daje uczucie niepełnego wypróżnienia, wrażenie przeszkody w odbycie, gazy i ból brzucha. Problem z zaparciami dotyczy ok. 20–30% populacji i zdecydowanie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Proces wypróżniania jest wbrew pozorom bardzo skomplikowany. Trafiające do przewodu pokarmowego jedzenie ulega długotrwałemu trawieniu, w czasie którego powstają resztki pokarmowe. Te przemieszczają się wzdłuż kilkumetrowego jelita cienkiego, a następnie grubego, skąd (z powrotem do organizmu) wchłaniana jest z nich woda. W ten sposób tworzy się uformowany stolec, który uciskając na ściany końcowego odcinka jelita grubego, daje sygnał do mózgu o potrzebie wypróżnienia. Mózg przekazuje zwrotny impuls do rozluźnienia zwieraczy odbytu. To skrótowy opis, pokazujący jednak, jak wiele elementów jest zaangażowanych w prawidłowe oddanie stolca. Oprócz jamy ustnej, przełyku, żołądka, pęcherzyka żółciowego, trzustki (wydzielają enzymy niezbędne do trawienia) i jelit, również układ nerwowy i hormonalny musi działać odpowiednio.

Co powoduje zaparcia?

Przyczyny zaparć w ponad 90% przypadków pozostają nieodgadnione. Nie stwierdza się żadnych zmian w jelitach „od wewnątrz”, w zasadzie cały układ pokarmowy, czy nerwowy jest prawidłowo zbudowany, ale z jakichś – nieznanych jeszcze medycynie – przyczyn nie działa prawidłowo. Mówi się wówczas, że są to zaparcia „idiopatyczne” albo „czynnościowe”. Jedną z chorób objawiających się właśnie takim typem zaparć jest zespół jelita drażliwego. Kolejny, częsty powód zbyt rzadkich wypróżnień to wypijanie małej ilości płynów. Odwodniony organizm, spragniony wody, odzyskuje ją maksymalnie z resztek pokarmowych. To powoduje utwardzenie stolca (stąd późniejsze „łamanie się” go na grudki), który ciężko wydalić. Siedzący tryb życia i mała aktywność fizyczna nie wpływają pozytywnie na prace jelit. Można powiedzieć, że je „rozleniwiają”, przez co wolniej przesuwają treść pokarmową. Zaparcia mogą wystąpić przy hemoroidach (żylakach odbytu), zapaleniach jelit, czy przy pozornie niezwiązanych z przewodem pokarmowym schorzeniach – endometriozie, guzach jajnika, cukrzycy, stwardnieniu rozsianym, niedoczynności tarczycy, a nawet depresji.

Niemal każdy z nas zażywa też jakieś leki, czy kiedykolwiek zastanawialiśmy się, jaki mają wpływ na wypróżnianie? Otóż wiele bardzo popularnych środków, jak chociażby preparaty żelaza, środki antykoncepcyjne, leki przeciwnadciśnieniowe, czy przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalanych może wywołać zaparcia.

Jak sobie poradzić z zaparciami

Na początek warto wdrożyć parę domowych sposobów na zaparcia. U większości osób okazują się w zupełności wystarczające i nie trzeba już sięgać po leki.

Podstawą jest dobre nawodnienie organizmu – zaleca się wypijać ponad 3 litry płynów, najlepiej wody, w ciągu doby.
Błonnik – do 20-30 g/d, wykazuje wielokierunkowe działanie na zaparcia. Nierozpuszczalne włókno pokarmowe błonnika drażni ściany jelit, przez co zwiększa ich ukrwienie i pobudza ruchy perystaltyczne. Dodatkowo wiąże wodę, zwiększając tym samym objętość stolca. Ułatwia to przesuwanie kału w jelicie i daje wyraźniejszy sygnał do mózgu o potrzebie wypróżnienia. Błonnik znajdziemy przede wszystkim w otrębach pszennych, a także w musli, bananach, czy pomarańczach.
Regularna umiarkowana aktywność fizyczna.
Regularne próby spokojnego wypróżnienia przez 15-20 min, bez nasilonego parcia, zawsze rano po śniadaniu.
Niepowstrzymywanie oddawania stolca mimo odczuwanej potrzeby (np. będąc poza domem).

W walce z zaparciami pomocne mogą okazać się preparaty ziołowe zawierające liście senesu. Stosuje się je nie dłużej niż 2 tygodnie, doraźnie po błędach dietetycznych albo u osób, które mają problem z wypróżnieniem się np. w podróży. Nie jest to metoda leczenia zaparć przewlekłych.

Jeśli mimo zastosowania powyższych wskazówek zaparcia nie ustają, konieczna jest wizyta u lekarza. Nie wolno z nią zwlekać także w przypadku niepokojących dolegliwości towarzyszących zaparciom, jak gorączka, niezamierzona utrata wagi, krew w stolcu, anemia, rak jelita grubego w rodzinie, czy ból brzucha wybudzający ze snu.

Autor: Lekarz Irena M. Wojtowicz