Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Z pewnością nie ma na świecie osoby, która choć raz się czymś w życiu nie zestresowała – to byłby wyjątkowy szczęśliwiec. W większości – niestety – doświadczamy stresu bardzo często. Niektórzy nawet wielokrotnie każdego dnia. Wówczas życie staje się trudne, czasami pozbawione sensu, mogą pojawić się problemy ze snem, a nawet poważne choroby. W poniższym artykule postaramy się przybliżyć tematykę tego zjawiska oraz podpowiemy parę sposobów radzenia sobie ze stresem.
Czym jest stres?
Jeśli wpiszemy w Internecie hasło „stres”, dowiemy się, że istnieją 3 typy jego definicji1:
Stres jako bodziec – sytuacje występujące w naszym otoczeniu (mają naturalną zdolność do wywoływania napięcia i silnych emocji), np. zimno, hałas, kłótnia z bliską osobą.
Stres jako reakcja – zarówno fizjologiczna jak i psychologiczna. Stanowi odpowiedź na działanie stresorów (sytuacji wywołujących stres), np. mobilizacja do działania, albo wręcz odwrotnie – wycofanie i niechęć do walki ze stresorem.
Stres jako proces – relacja między jednostką a otoczeniem, czyli jak odbieramy stresor, co się z nami dzieje pod jego wpływem, jak na niego reagujemy.
Mówiąc prościej, stresem będzie każda reakcja organizmu na wydarzenia, które zaburzają jego równowagę. Wszystko to, co naruszy naszą wewnętrzną harmonię będzie powodowało stres. Każdy z nas ma inną osobowość, różny charakter, unikalny zestaw genów, inne doświadczenia życiowe, wychował się w wyjątkowej rodzinie i odmiennym środowisku – to czynniki wpływające na nasze pojmowanie świata i sposób radzenia sobie ze stresem. Z tego powodu, ktoś potwornie zestresuje się kilkuminutowym spóźnieniem do pracy, co objawi się kołataniem serca, drżeniem głosu i biegunką, a inny zupełnie się tym nie przejmie. Można powiedzieć – świetnie! Dzięki temu świat jest taki różnorodny. Tylko co, jeśli to my jesteśmy tą osobą, która ciągle się stresuje? To bez wątpienia nic przyjemnego.
Przyczyny stresu
Można zadawać sobie pytanie, po co w ogóle odczuwamy coś takiego jak stres? Czy to jest do czegoś potrzebne? Otóż, na początku dziejów, stres pozwalał człowiekowi przeżyć. Ryk dzikiego zwierzęcia wyzwalał w nim mocne bicie serca, szybszy oddech, rozszerzenie źrenic – wszystko po to, aby pobudzić organizm do walki albo ucieczki. W dzisiejszych czasach, na całe szczęście, nie zagraża nam już pożarcie, a jednak coraz częściej czujemy stres. Oprócz oczywistych, fizycznych bodźców wytrącających nas z równowagi, doświadczamy szeregu problemów psychologicznych i społecznych. Kłócimy się z rodzicami, dziećmi, tracimy prace albo ją zmieniamy, mamy odpowiedzialne stanowiska (niezwykle częsty stres w pracy) i mnóstwo obowiązków do wypełnienia, chorujemy, nie wysypiamy się i ciągle gdzieś, po coś, pędzimy.
Ostry, krótkotrwały, stres jest nadal czymś potrzebnym. Motywuje nas do działania, reakcji na irytujący bodziec czy sytuacje. Dzięki niemu możemy szybko odskoczyć z torów gdy słyszymy drażniący sygnał nadjeżdżającego pociągu albo uchylić się, gdy ktoś biegnie do nas z pięścią. Problem pojawia się wtedy, gdy stres jest zbyt silny albo trwa zbyt długo. To kompletnie zaburza nasze funkcjonowanie. Do tego ewolucja nas nie przygotowała – być może nie nadążyła za tempem rozwijającego się świata i zmieniającego się sposobu życia współczesnego człowieka.
Nadmiernie intensywny lub przewlekły stres jest destrukcyjny dla naszego organizmu. Może doprowadzić do rozwoju nerwicy albo depresji. Obniża odporność, przez co częściej chorujemy, zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, a nawet nowotworu.
W 1967r. dwaj psychiatrzy, Thomas Holmes i Richard Rahe, opublikowali bardzo ciekawe badanie, z którego wynika, że istnieje ścisła korelacja pomiędzy siłą stresora (a częściej nawet kilku stresorów – sumują się) a prawdopodobieństwem zachorowania na poważną chorobę w ciągu 2 kolejnych lat. I tak okazało się, że najbardziej stresogennymi czynnikami, stwarzającymi największe ryzyko rozchorowania się, są kolejno: śmierć współmałżonka, rozwód, ślub (!) i utrata pracy. Jak widać, nie ma sensu szaleć z przygotowaniami do wesela 😉
Sposoby radzenia sobie ze stresem
Mając na uwadze szkodliwość stresu, oczywistym zaleceniem byłoby jego wyeliminowanie. Tymczasem w rzeczywistości nie jest to takie proste, a często jest wręcz nierealne. Bo czy da się dziś żyć zupełnie bezstresowo?
Warto więc nauczyć się redukować stres, rozładowywać w jakiś sposób napięcie, które w nas „siedzi”. Jak więc radzić sobie ze stresem w pracy, w domu, na uczelni?
- Posiadanie zainteresowań, pasji i sensu życia.
- Kontakt z innymi ludźmi – człowiek jest istotą społeczną, bliskie relacje pozwalają nam „wygadać się”, oderwać od trudów codzienności.
- Aktywność fizyczna – podczas wysiłku uwalniają się endorfiny nazywane hormonami szczęścia.
- Wysypianie się – przewlekły niedobór snu to dodatkowy stres dla organizmu.
- Dieta bogata w warzywa i owoce.
- Joga, medytacja, metody relaksacyjne jak np. praca z oddechem czy z napięciem mięśni.
- Zioła – np. waleriana, mięta pieprzowa, melisa, rumianek – mogą okazać się pomocne w łagodnych stanach napięcia nerwowego oraz w okresowych trudnościach z zasypianiem.
Autor: Irena Wojtowicz
Bibliografia
Dobros N., Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym, Post Fitoter 2017; 18(3): 215-222.
Sajboth-Data K., Rozbroić stres, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 16.03.2017.
Wikipedia, Stres, https://pl.wikipedia.org/wiki/Stres (dostęp online: 21.09.2022).
Wiśniewska- Śliwińska H., Studium higieniczno – socjomedyczne funkcjonowania uczestników postępowania egzekucyjnego, Rozprawa Doktorska, Poznań 2011, http://www.wbc.poznan.pl/Content/218164/PDF/index.pdf (dostęp online: 22.09.2022).
